Οι περισσότεροι άνθρωποι φέρνουν στο μυαλό τους τα παραδοσιακά μεταλλικά άγκιστρα όταν κάποιος αναφέρεται σε «σιδεράκια». Η πραγματικότητα είναι ότι έχει υπάρξει πολύ μεγάλη αλλαγή και αναβάθμιση και στα υλικά που χρησιμοποιούνται για να παρασκευαστούν τα αγκύλια και τα σύρματα, αλλά και στον τρόπο χρησιμοποίησης τους κατά τη διάρκεια μίας ορθοδοντικής θεραπείας. Θα κάνουμε μια σύντομη περιγραφή των ορθοδοντικών συσκευών που χρησιμοποιούμε, με τη βοήθεια των οποίων, βάσει της μακροχρόνιας εμπειρίας μας, επιτυγχάνουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Υπάρχουν κυρίως δύο είδη ορθοδοντικών μηχανισμών: οι ακίνητοι και οι κινητοί (μασελάκια).
Οι ακίνητοι είναι ορθοδοντικοί μηχανισμοί, οι οποίοι είναι “κολλημένοι” στα δόντια και τοποθετούνται/αφαιρούνται μόνο από τον Ορθοδοντικό.
Αποτελούνται δε απο τα εξής στοιχεία:
- Τα αγκύλια (ή άγκιστρα), τα οποία είναι τοποθετημένα στα δόντια με τη βοήθεια ειδικών φωτοπολυμεριζόμενων συγκολλητικών υλικών.
- Τους δακτύλιους, οι οποίοι τοποθετούνται κυρίως στους γομφίους .
- Τα σύρματα, τα οποία “ενώνουν¨ και διατρέχουν τα άγκιστρα και τους δακτύλιους. Με τη βοήθεια των συρμάτων πραγματοποιούνται οι επιθυμητές μετακινήσεις των δοντιών, ασκώντας συνεχείς ελαφρές δυνάμεις μέσω των αγκυλίων στα δόντια.
- Τις προσδέσεις, ελαστικές είτε μεταλλικές, με τις οποίες σταθεροποιούνται τα σύρματα στα άγκιστρα.
Υφίστανται δε οι ακόλουθες κατηγορίες, καθεμία από τις οποίες έχει και αντίστοιχο πεδίο εφαρμογής :
“Σιδεράκια” που είναι κολλημένα στην εξωτερική (προστομιακή) επιφάνεια των δοντιών και υπάρχουν στις εξής «ποιότητες»:
Τα αμιγώς μεταλλικά (κατασκευασμένα απο κράμα μετάλλων με βάση το χάλυβα), στα οποία μπορεί ο Ορθοδοντικός να ‘δίνει’ χρώμα, αλλάζοντας τις ελαστικές προσδέσεις που συγκρατούν τα σύρματα στα αγκύλια (σιδεράκια).
Τα ημιδιαφανή (κεραμικής σύστασης στο ιατρείο μας) τα οποία δεν είναι ορατά, μιας που αντανακλούν το χρώμα των δοντιών λόγω της κεραμικής σύστασης τους. Είναι το ίδιο αποτελεσματικά με τα κλασσικά μεταλλικά άγκιστρα, μιάς που επιλέγονται εταιρίες που παρασκευάζουν υψηλής ποιότητας άγκιστρα και σύρματα.
Σιδεράκια” που είναι κολλημένα στη εσωτερική (γλωσσική) επιφάνεια των δοντιών (γλωσσική τεχνική). Είναι εντελώς αόρατα και κατασκευάζονται συνήθως εξ ολοκλήρου, εξατομικευμένα για τον κάθε ορθοδοντικό ασθενή σε πιστοποιημένα εργαστήρια. Επιλέγονται κυρίως απο ενήλικες με έντονη επαγγελματική δραστηριότητα, κυρίως γιατί τους εξασφαλίζεται «αόρατος» τρόπος διευθέτησης του ορθοδοντικού τους προβλήματος.
Επιπρόσθετα «αξεσουάρ» των ακίνητων μηχανισμών μπορεί να είναι
Μηχανισμοί διεύρυνσης της άνω γνάθου. Το είδοςκαι ο χρόνος εφαρμογής τους, ποικίλλει ανάλογα με την υφιστάμενη ορθοδοντική ανωμαλία.
Ορθοδοντικά μικροεμφυτεύματα (orthodontic mini-implant). Τα μικροεμφυτεύματα τοποθετούνται στο οστό, συνήθως μεταξύ των ριζών των δοντιών. Επίσης μπορεί να τοποθετηθούν και στον ουρανίσκο. Χρησιμοποιούνται δε ως προσωρινή οστική στήριξη (TADs, temporary anchorage devices) για περίπου 3-6 μήνες.
Μηχανισμός εναρμόνισης της σχέσης των οδοντικών τόξων (μηχανισμός Herbst), ο οποίος χρησιμοποιείται για 8-10 μήνες.
Τα κινητά μηχανήματα μπορούν να τοποθετούνται και να αφαιρούνται από τον ίδιο τον ασθενή και κατηγοριοποιούνται σε δύο υποομάδες
Μηχανήματα που τοποθετούνται μόνο σε μια γνάθο. Χρησιμοποιούνται είτε για τη μετακίνηση μεμονωμένων ή ομάδων δοντιών, είτε για τη συγκράτηση μίας ολοκληρωμένης ορθοδοντικής θεραπείας.
Μηχανήματα που τοποθετούνται ανάμεσα στα δύο οδοντικά τόξα (λειτουργικά μηχανήματα) και εναρμονίζουν τη σχέση τους.
Ειδική κατηγορία, ‘αόρατoι’ ορθοδοντικοί νάρθηκες.
Οι διαφανείς νάρθηκες (aligners)κατασκευάζονται μετά από παραγγελία, σε εξειδικευμένο οδοντοτεχνικό εργαστήριο. Αποτελούν ευθυγραμμιστές των οδοντικών τόξων και χρησιμοποιούνται σαν εναλλακτική λύση αντί των κλασσικών ακίνητων ορθοδοντικών συσκευών.