Ο πονοκέφαλος είναι κλινική εκδήλωση πολλών νόσων με πολυσύνθετη αιτιολογία. Μια από τις μεγάλες ομάδες πονοκέφαλου είναι ο πονοκέφαλος μυικής υπερδιέγερσης ή κεφαλαλγία τάσης (tension type headache).
Μια από τις κυριότερες αιτίες των κεφαλαλγιών τάσης είναι η αποδιοργάνωση του στοματογναθικού συστήματος. Αυτή η αποδιοργάνωση εμφανίζεται κυρίως μετά από έντονη νευρομυική δραστηριότητα, η οποία προκαλείται κυρίως από καταστάσεις έντονου stress ή συναισθηματικής φόρτισης.
Η αποδιοργάνωση του στοματογναθικού συστήματος μπορεί να εξηγηθεί με τον εξής μηχανισμό : το stress ή η έντονη συναισθηματική φόρτιση προκαλεί μέσω του νευρικού μας συστήματος, υπερδιέγερση των μυών γενικά και ειδικότερα των μασητήριων μυών.
Η υπερδιέγερση εκδηλώνεται κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου σαν βρυγμός (σφίξιμο/τρίξιμο των δοντιών). Η υπερδιέγερση «μεταφράζεται» σε μεγαλύτερη χρονική διάρκεια χρήση των μασητήριων μυών και των δοντιών, δεδομένου ότι αυτά χρησιμοποιούνται μόνο 20-30 λεπτά της ώρας ημερησίως για τη μάσηση των τροφών που παίρνουμε.
Το λάθος «κλείδωμα» των δοντιών (σύγκλειση), σε συνδυασμό με την έντονη νευρομυική δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει επίσης σε προβλήματα του στοματογναθικού συστήματος.
ΠΩΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΑ ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΜΕΡΗ
Ο επιπλέον χρόνος μυικής δραστηριότητας επιβαρύνει τα δόντια, τους εμπλεκόμενους μύες και τις αρθρώσεις της κάτω γνάθου, δημιουργώντας ποικίλα προβλήματα, τα οποία μπορεί να είναι τα εξής:
- αποτριβές των μασητικών επιφανειών των δοντιών καθώς επίσης και προβλήματα στους ιστούς που περιβάλλουν και συγκρατούν τα δόντια (ούλα και οστά)
- με την υπερλειτουργία των μυών ελαττώνεται η οξυγόνωση τους, αυξάνεται δε η ποσότητα του γαλακτικού οξέος, εξελίσσεται δε αυτή η σύσπαση σε σπασμό επώδυνο, δηλαδή σε πονοκέφαλο
- επιπλέον μυική δραστηριότητα προκαλεί μεγαλύτερη πίεση μέσα στις αρθρώσεις, συμπιέζοντας όλα τα στοιχεία που εμπεριέχουν προκαλώντας φλεγμονή και κατά συνέπεια πόνο στην περιοχή τους και συνήθως αποσυντονισμό στις κινήσεις της κάτω γνάθου
ΤΑ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Επιγραμματικά τα συνηθέστερα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν είναι τα ακόλουθα :
- αποτριβή των μασητικών επιφανειών των δοντιών
- υποχώρηση του οστού που περιβάλλει τα δόντια (περιοδοντίτιδα)
- διαταραχή του τρόπου κλειδώματος (σύγκλεισης) των δοντιών
- σπασμός μυών με αποτέλεσμα πονοκέφαλο στις κροταφικές κυρίως περιοχές του κεφαλιού
- πόνος στην περιοχή των κροταφογναθικών διαρθρώσεων
- αντανακλαστικός πόνος στην περιοχή του αυτιού, εξαιτίας της στενής γειτνίασης με τις διαρθρώσεις της κάτω γνάθου
- αντανακλαστικοί πόνοι (οπως πχ στην περιοχή του ματιού) από τα trigger points των σε σύσπαση μυών (αυχένα, ωμοπλάτης, στέρνου κ.ά.)
- «μάγκωμα» στην κίνηση της κάτω γνάθου, είτε αυτό αφορά το άνοιγμα είτε τις πλάγιες κινήσεις της γνάθου
- ήχους τύπου «κρακ-κρακ» που ακούγονται από την περιοχή των ή της άρθρωσης, που οφείλονται κυρίως στη μετατόπιση του προστατευτικού διάρθριου δίσκου , που εντοπίζεται ανάμεσα στις δύο αρθρικές επιφάνειες και σκοπό έχει κατά την κίνηση της κάτω γνάθου να τις προστατεύει από τυχόν φθορά και να διευκολύνει την κίνηση της γνάθου γενικά
- διαταραχή της ισορροπημένης ψυχολογικής κατάστασης των ασθενών λόγω των συνεχών πονοκεφάλων και πόνων στην περιοχή των διαρθρώσεων
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
- με τη βοήθεια κινητών συσκευών (θεραπευτικοί νάρθηκες), οι οποίοι τοποθετούνται κυρίως στην επάνω γνάθο, μπορεί να υπάρξει ομαλοποίηση της δυσλειτουργίας του στοματογναθικού συστήματος
- κινησιοθεραπεία με τις οδηγίες του θεράποντα οδοντίατρου, έτσι ώστε να ομαλοποιηθούν οι κινήσεις της κάτω γνάθου
- φυσιοθεραπεία, η οποία μπορεί να ελαττώσει τα συμπτώματα του πόνου με τη χρήση μαλάξεων, Laser, επιθεμάτων (ζεστών ή κρύων) κ.ά.
- «αποδόμηση» του stress
- φαρμακοθεραπεία ενδείκνυται σπάνια και κυρίως στην οξεία φάση πόνου
- αποκατάσταση του τρόπου κλειδώματος (σύγκλεισης) των δοντιών με εκλεκτικό τρόχισμα δοντιών, προσθετική αποκατάσταση, ίσως ακόμα και Ορθοδοντική θεραπεία, λύσεις που εφαρμόζονται μόνο από εξειδικευμένο Οδοντίατρο